To już niebawem! Co wolno Chrześcijaninowi, a czego nie, podczas zabaw szkolnych i nie tylko. Co jest zagrożeniem dla naszej duszy i naszego zbawienia. Co jest wręcz niebezpieczne i demoniczne w niewinnych z pozoru zabawach pod koniec listopada? Kliknij i dowiedz się więcej. Nie pożałujesz!
Andrzejki, Jędrzejki lub Jędrzejówki,
wróżby andrzejkowe
Andrzejki – wieczór wróżb odprawianych 29 listopada, w wigilię świętego Andrzeja, patrona Szkocji, Grecji i Rosji. Dzień ten przypada na końcu lub na początku roku liturgicznego, a więc na czas przełomu szczególnie sprzyjającego magicznym obrzędom pogańskim. Niegdyś wróżby andrzejkowe miały charakter wyłącznie matrymonialny i przeznaczone były dla niezamężnych dziewcząt (męskim odpowiednikiem andrzejek były katarzynki). Początkowo andrzejki traktowano bardzo poważnie, nierzadko poprzedzano je postem i rozpoczynano modlitwą do św. Andrzeja. Były potępiane przez Kościół i obecnie są obyczajem świeckim.
Początkowo wróżby odprawiano tylko indywidualnie, w odosobnieniu; w czasach późniejszych przybrały formę zbiorową, organizowaną w grupach rówieśniczych panien na wydaniu, zaś współcześnie przekształciły się w niezobowiązującą zabawę gromadzącą młodzież obojga płci. Dziś zarówno dziewczęta jak i chłopcy, dzieci i dorośli bawią się żartobliwymi wróżbami, najczęściej wspólnie, na organizowanych zabawach i imprezach lub kameralnych, domowych spotkaniach.
Choć przybrały formę zabawy, nie przestają być duchowo niebezpieczne, bo jak świadczy wielu egzorcystów, złe duchy nie potrzebują naszej powagi, by czuć się zaproszone przez ludzi: wróżby czy wywoływanie duchów nawet dla zabawy są zaproszeniem demonów i powodują zniewolenie, a nawet opętanie.
1. Historia wróżb andrzejkowych, ich pogańskie korzenie i charakter magiczny
Pochodzenie andrzejkowych wróżb matrymonialnych nie jest do końca znane – niektórzy autorzy wskazują na starożytną Grecję (a), podkreślając podobieństwo źródłosłowu imienia Andrzej (Andres) i greckich słów aner, andros oznaczających męża, mężczyznę; inni odwołują się do kultu starogermańskiego boga Freyera (b), dawcy bogactw, bóstwa miłości i płodności.
a) Wielce prawdopodobnym się wydaje, że kolebką tych wierzeń jest starożytna Grecja. Grecy wierzyli, iż dusza ludzka po śmierci człowieka zyskując dar jasnowidzenia, mocą tą wpływać może na świat rzeczywisty, zsyłając prorocze sny. Animizm i kult zmarłych w Grecji były składnikiem religii i do pomocy dusz Grecy uciekali się, gdy chcieli uchylić rąbka tajemnicy przyszłości.
Na greckie pochodzenie wskazywać też może etymologia imienia patrona zwyczaju, Andrzej po grecku to Andress (andros-mężczyzna, aner-mąż).
b) Według innej hipotezy zwyczaj ten wywodzi się z wierzeń celtyckich i starogermańskich, związanych z postacią Frey (Frei, Freyer, Freyrze), boga płodności i urodzaju, światła słonecznego i deszczu. Frey, syn Njorda władał też wiatrami i oceanem.
W Europie Środkowej i Zachodniej znany od XII wieku, a do Polski zwyczaj przywędrował w wieku XVI. Pierwsza polska wzmianka literacka o nim pojawiła się w 1557 r. za sprawą Marcina Bielskiego, autora "Komedyji Justyna i Konstancyjej". W Szkocji, podobnie jak w Polsce, wigilia św. Andrzeja jest wieczorem wróżb. W Niemczech również wróżono w andrzejkową noc, a w dzień św. Andrzeja wychodzili na ulice pierwsi kolędnicy.
2. Niektóre andrzejkowe wróżby i zabiegi magiczne:
- losowanie przedmiotów o symbolicznym znaczeniu np. listek oznaczał staropanieństwo, obrączka lub wstążka z czepka – bliski ślub, różaniec – stan zakonny;
- wylewanie wosku na zimną wodę (często przez klucz) i wróżenie z kształtu zastygłej masy lub rzucanego przez nią cienia sylwetki przyszłego wielbiciela, akcesoriów związanych z jego zawodem itp.;
- dziewczyny ustawiały się w koło i wpuszczały do środka gąsiora z zawiązanymi oczami; dziewczyna do której gąsior najpierw podszedł (albo skubnął) – jako pierwsza miała wyjść za mąż (wróżba znana na Kujawach i w Małopolsce)
- dziewczyny kładły na ławie placki posmarowane tłuszczem i sprowadzały psa; ta dziewczyna, której placek został najpierw zjedzony jako pierwsza miała wyjść za mąż (wróżba znana na Mazowszu)
- uczestnicy zabawy pisali imiona na kartkach: imiona dziewczyn na jednej kartce a imiona chłopców na drugiej. Potem dziewczyna przychodzi i bierze szpilkę, i przekłuwa z czystej strony kartkę z imionami chłopców tak, żeby nie widziała. I to imię chłopca, co je przekłuje ten chłopak, którego imię przekłuwa, to z chłopcem o takim imieniu się ożeni. I tak samo z chłopcami, tylko że przekłuwają kartkę z imieniem dziewczyn (wróżba nowoczesna, znana w całej Polsce );
- ustawianie od ściany do progu jeden za drugim butów zgromadzonych dziewczyn: ta, której but pierwszy dotarł do progu miała jako pierwsza wyjść za mąż;
- strona od której zaszczekał pies miała być tą, z której nadejdzie przyszły oblubieniec; dziewczyny rzucały psu kulki z ciasta oznaczające wybranych chłopców i czekały, którą zje jako pierwszą.
3. Potępienie wróżb w Piśmie Świętym
Wiara w możliwość przeniknięcia tajemniczych, nadprzyrodzonych związków istniejących w świecie i odkrycia przyszłości towarzyszyła człowiekowi od zawsze. W opozycji wobec tych poglądów staje religia katolicka.
Już w Księdze Kapłańskiej (19,31; 20,6) i Księdze Powtórzonego Prawa (18,9-14) wszelkiego rodzaju praktyki magiczne, wróżbiarskie zostają opisane jako „obrzydliwość” i objęte surowym zakazem. Księgi Nowego Testamentu w całości podzielają negatywny stosunek Starego Testamentu do wróżb i magii: przyjęcie wiary w Chrystusa musi wiązać się z zerwaniem z praktykami magicznymi, wykluczającymi człowieka z Królestwa Bożego. List do Galatów (5,20) wymienia właśnie czary wśród grzechów, które „rodzą się z ciała”. Z kolei opis misji ewangelizacyjnej św. Pawła w Efezie, zawarty w Dziejach Apostolskich, zawiera informacje o nawróceniu wielu wróżbitów, którzy poznosili księgi i palili je wobec wszystkich (Dz 19,19). To zachowanie było modelowym przykładem właściwej decyzji pierwotnego Kościoła, decyzji płynącej z wierności Chrystusowi: aktem wyboru Ewangelii przeciwko magii, wyboru wiary w prawdziwego Boga przeciwko wróżbie, wyboru żywego Boga przeciwko Mamonie, wyboru Chrystusa przeciwko Szatanowi czy Antychrystowi, który również będzie zwodził ludzi pokusą wróżb, fałszywych cudów oraz doczesnego dobrobytu i bogactwa (Ap 13). Wzorcowe jest zachowanie św. Pawła, który egzorcyzmując opętaną wróżbitkę, wskazuje na konieczność radykalnego odrzucenia każdej formy wróżenia (Dz 16,16).
4. Katechizm Kościoła Katolickiego o wróżbach i wróżbiarstwie
nr 2115: Bóg może objawić przyszłość swoim prorokom lub innym świętym. Jednak właściwa postawa chrześcijańska polega na ufnym powierzeniu się Opatrzności w tym, co dotyczy przyszłości, i na odrzuceniu wszelkiej niezdrowej ciekawości w tym względzie. Nieprzewidywanie może stanowić brak odpowiedzialności.
nr 2116 Należy odrzucić wszystkie formy wróżbiarstwa: odwoływanie się do Szatana lub demonów, przywoływanie zmarłych lub inne praktyki mające rzekomo odsłaniać przyszłość. Korzystanie z horoskopów, astrologia, chiromancja, wyjaśnianie przepowiedni i wróżb, zjawiska jasnowidztwa, posługiwanie się medium są przejawami chęci panowania nad czasem, nad historią i wreszcie nad ludźmi, a jednocześnie pragnieniem zjednania sobie ukrytych mocy. Praktyki te są sprzeczne ze czcią i szacunkiem - połączonym z miłującą bojaźnią - które należą się jedynie Bogu. [czyli są grzechem ciężkim!]
nr 2117 Wszystkie praktyki magii lub czarów, przez które dąży się do pozyskania tajemnych sił, by posługiwać się nimi i osiągać nadnaturalną władzę nad bliźnim - nawet w celu zapewnienia mu zdrowia - są w poważnej sprzeczności z cnotą religijności. Praktyki te należy potępić tym bardziej wtedy, gdy towarzyszy im intencja zaszkodzenia drugiemu człowiekowi lub uciekanie się do interwencji demonów. Jest również naganne noszenie amuletów. Spirytyzm często pociąga za sobą praktyki wróżbiarskie lub magiczne. Dlatego Kościół upomina wiernych, by wystrzegali się ich. Uciekanie się do tak zwanych tradycyjnych praktyk medycznych nie usprawiedliwia ani wzywania złych mocy, ani wykorzystywania łatwowierności drugiego człowieka.
Takie jest oficjalne stanowisko Kościoła Katolickiego wobec wróżb.
Żyjemy w czasach i kulturze, gdzie powiedzenie komuś, że jakiś rodzaj zabawy może mieć charakter grzeszny, spotyka się zaraz z oburzeniem, iż uważamy, że wszystko jest złe, a przecież chodzi tylko o zabawę.
Czy to jednak tylko zabawa? Wróżenie samo w sobie jest złe i do tego niebezpieczne duchowo, to znaczy zawsze otwiera furtkę demonom. Wróżbiarstwo jest grzechem przeciw pierwszemu przykazaniu, jak uczy nas Kościół w wyżej cytowanym Katechizmie: zamiast ufać Bogu i zdać się na Jego Opatrzność, człowiek poszukuje niedozwolonych form odsłaniania przyszłości i polega na „tym, co mu wyjdzie z wróżby”. Chrześcijan nie może nawet dla zabawy czynić tego, co jest grzechem. Chyba nikt nie ma wątpliwości, że np. skorzystanie z usługi prostytutki dla zabawy jest grzechem i jest zakazane. Zatem mamy ścisły obowiązek powstrzymania się od wszelkich form wróżenia, a jeśli przed rozpoczęciem Adwentu mamy pragnienie zorganizowania jakiejś zabawy z okazji liturgicznego wspomnienia św. Andrzeja Apostoła, to zamiast wracać do przedchrześcijańskich, pogańskich zwyczajów, stać nas z pewnością na zorganizowanie chrześcijańskiej formy zabawy i świętowania, bez wróżb i czarów, by jak w Biblii pisał św. Paweł „unikać wszystkiego, co ma choćby POZÓR ZŁA”!
